เลขที่อนุมัติ ฆสพ.สบส. 7542/2565

พฤติกรรมหรือพันธุกรรม? ที่ทำให้เกิดโรคอ้วน

พฤติกรรมหรือพันธุกรรม? ที่ทำให้เกิดโรคอ้วน

โรคอ้วน ไม่ได้เป็นเพียงปัญหาเกี่ยวกับรูปร่างหรือความมั่นใจในตัวเอง แต่ยังเป็นปัจจัยสำคัญที่เชื่อมโยงกับปัญหาสุขภาพหลากหลายชนิด เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน และมะเร็งบางชนิด เมื่อพูดถึงสาเหตุของโรคอ้วน หลายคนอาจตั้งคำถามว่า “เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต หรือเป็นผลมาจากพันธุกรรม?” คำตอบคือ ทั้งสองปัจจัยล้วนมีบทบาทสำคัญ แต่การทำความเข้าใจในแต่ละด้านอย่างลึกซึ้งจะช่วยให้เราสามารถจัดการและป้องกันปัญหาได้ดียิ่งขึ้นบทความนี้จะพาคุณไปสำรวจความสัมพันธ์ระหว่าง พฤติกรรมการใช้ชีวิต และ พันธุกรรม ในการเกิดโรคอ้วน พร้อมแนะนำวิธีป้องกันและแก้ไข

พฤติกรรมที่ทำให้เกิดโรคอ้วน

  • การกินอาหารที่ไม่สมดุล พฤติกรรมการกินที่ไม่เหมาะสมเป็นสาเหตุสำคัญของโรคอ้วน โดยเฉพาะการบริโภคอาหารที่มีพลังงานสูงแต่มูลค่าทางโภชนาการต่ำ เช่น อาหารจานด่วนและขนมขบเคี้ยว อาหารแปรรูปที่มีน้ำตาลสูง การกินเกินความต้องการของร่างกายโดยไม่มีการเผาผลาญพลังงานที่เหมาะสม
  • การขาดการออกกำลังกาย ในยุคปัจจุบัน หลายคนใช้ชีวิตแบบนั่งนิ่ง (Sedentary Lifestyle) เช่น นั่งทำงานหน้าคอมพิวเตอร์หรือดูโทรทัศน์เป็นเวลานาน การเคลื่อนไหวร่างกายน้อยลงทำให้พลังงานส่วนเกินกลายเป็นไขมันสะสม
  • การนอนหลับไม่เพียงพอ การพักผ่อนไม่เพียงพอส่งผลต่อการทำงานของฮอร์โมนเลปตินและเกรลิน ซึ่งเกี่ยวข้องกับความอยากอาหาร ทำให้รู้สึกหิวบ่อยขึ้นและมีแนวโน้มเลือกกินอาหารที่ให้พลังงานสูง
  • ความเครียด ความเครียดกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งมีผลต่อการสะสมไขมัน โดยเฉพาะบริเวณหน้าท้อง นอกจากนี้ ความเครียดยังทำให้เกิดพฤติกรรมการกินอารมณ์ (Emotional Eating) เช่น การกินขนมหวานเพื่อปลอบใจตัวเอง
  • สภาพแวดล้อมและวัฒนธรรม การใช้ชีวิตในชุมชนที่ขาดแคลนพื้นที่ออกกำลังกาย เช่น สวนสาธารณะวัฒนธรรมการบริโภคอาหารที่มีปริมาณมาก เช่น การเฉลิมฉลองด้วยบุฟเฟต์หรือมื้อใหญ่

พันธุกรรมกับโรคอ้วน

พันธุกรรมมีบทบาทสำคัญในความเสี่ยงที่จะเกิดโรคอ้วน โดยเฉพาะเมื่อพ่อแม่หรือสมาชิกในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคอ้วน แต่พันธุกรรมไม่ได้เป็นตัวกำหนดเพียงอย่างเดียว หากแต่ทำงานร่วมกับพฤติกรรมและสภาพแวดล้อม

  1. ยีนที่ส่งผลต่อการเผาผลาญ ยีนบางชนิดควบคุมอัตราการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย หากยีนเหล่านี้ทำงานผิดปกติ การเผาผลาญจะลดลง ทำให้พลังงานส่วนเกินถูกสะสมเป็นไขมัน
  2. ยีนที่ควบคุมความอยากอาหาร ยีนที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเลปตินและเกรลิน อาจส่งผลต่อความสามารถของร่างกายในการควบคุมความหิวและความอิ่ม
  3. พันธุกรรมที่ส่งผลต่อการเก็บไขมัน การสะสมไขมันในบริเวณต่างๆ ของร่างกาย เช่น หน้าท้อง ต้นขา หรือสะโพก อาจขึ้นอยู่กับพันธุกรรม ซึ่งมีผลต่อการเกิดโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคเบาหวานชนิดที่ 2 และโรคหัวใจ

โรคอ้วนเป็นผลมาจากทั้งพฤติกรรมการใช้ชีวิตและพันธุกรรม แต่พฤติกรรมการชีวิตประจำวัน เช่น การกินอาหารที่ไม่สมดุล การขาดการออกกำลังกาย การนอนหลับไม่เพียงพอ และการจัดการความเครียดที่ไม่เหมาะสม เป็นปัจจัยสำคัญที่เราสามารถควบคุมได้ แม้ว่าพันธุกรรมจะมีบทบาทในการกำหนดความเสี่ยงต่อโรคอ้วน เช่น ระบบเผาผลาญและการสะสมไขมัน แต่การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตสามารถช่วยลดผลกระทบจากพันธุกรรมได้ ดังนั้น การเลือกกินอาหารที่เหมาะสม ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และดูแลสุขภาพจิตคือกุญแจสำคัญในการจัดการโรคอ้วนและป้องกันปัญหาสุขภาพในระยะยาว แม้คุณจะมีความเสี่ยงทางพันธุกรรม แต่การลงมือเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในวันนี้สามารถช่วยให้คุณมีสุขภาพที่ดีได้

Relate Article

ปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยของคนวัยทำงาน

ปัญหาสุขภาพของค …

ภูมิแพ้อาหารแฝงเกิดขึ้นได้อย่างไร

เป็นอาการตอบสนอ …

โรคอ้วน

โรคอ้วน เกิดจาก …

ตับคือหัวใจของการมีสุขภาพดี

‘ตับ’ อวัยวะชิ้ …