โรคภูมิแพ้เป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้ในคนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะในยุคปัจจุบันที่มลภาวะและสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว หลายคนอาจสงสัยว่าเหตุใดอาการภูมิแพ้ถึงกำเริบได้บ่อยครั้ง แม้จะดูแลตัวเองอย่างดีแล้ว บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักตัวกระตุ้นที่ทำให้อาการภูมิแพ้กำเริบ
ภูมิแพ้คืออะไร ?
ภูมิแพ้ (Allergy) คือปฏิกิริยาที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตอบสนองต่อสารที่ไม่เป็นอันตรายต่อคนทั่วไป แต่สำหรับคนที่มีภูมิแพ้ ระบบภูมิคุ้มกันจะมองว่าสารเหล่านั้นเป็นภัย ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น จาม น้ำมูกไหล ผื่นคัน หรือแม้แต่อาการรุนแรงอย่างช็อก ตัวอย่างของโรคภูมิแพ้ เช่น
- ภูมิแพ้ทางเดินหายใจ เช่น โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ (Allergic Rhinitis) และโรคหืด (Asthma)
- ภูมิแพ้ผิวหนัง เช่น ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic Dermatitis) และลมพิษ (Urticaria)
- ภูมิแพ้อาหาร เช่น การแพ้นมวัว ถั่วลิสง หรืออาหารทะเล
- ภูมิแพ้จากแมลงกัดต่อย เช่น อาการแพ้พิษของผึ้ง หรือต่อแตน
ทำไมภูมิแพ้ถึงกำเริบ ?
1. สารก่อภูมิแพ้ในอากาศ
- ฝุ่นละอองและไรฝุ่น พบในบ้าน โดยเฉพาะที่นอน พรม และเฟอร์นิเจอร์
- เกสรดอกไม้ แพร่กระจายตามฤดูกาล
- เชื้อราในอากาศ เกิดในพื้นที่ชื้น เช่น ห้องน้ำ หรือห้องครัว
- มลพิษทางอากาศ เช่น ฝุ่น 5 ควันบุหรี่ หรือไอเสียจากรถยนต์
2. สารก่อภูมิแพ้ในอาหาร
- การบริโภคอาหารที่มีสารก่อภูมิแพ้ เช่น ถั่วลิสง นมวัว ไข่ หรืออาหารทะเล
- สารเติมแต่งในอาหาร เช่น สารกันบูด ผงชูรส หรือสีผสมอาหาร
3. ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม
- การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ เช่น อากาศเย็น ความชื้นสูง หรืออากาศแห้ง
- การสัมผัสกับสารเคมี เช่น น้ำหอม ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด หรือเครื่องสำอาง
4. ภาวะอารมณ์และความเครียด
ความเครียดสามารถกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนที่ทำให้อาการภูมิแพ้กำเริบได้
5. สุขภาพร่างกายที่อ่อนแอ
- ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ
- การขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย
วิธีป้องกันอาการภูมิแพ้กำเริบ
1. จัดการสิ่งแวดล้อมในบ้าน
- ทำความสะอาดบ้านอย่างสม่ำเสมอ ดูดฝุ่น ซักปลอกหมอน และผ้าปูที่นอน
- ใช้เครื่องฟอกอากาศ เพื่อลดฝุ่นละอองและมลพิษในอากาศ
- ควบคุมความชื้น รักษาความชื้นในบ้านให้อยู่ระหว่าง 40-60% เพื่อป้องกันเชื้อรา
2. หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นอาการแพ้
- อ่านฉลากอาหารอย่างละเอียดเพื่อตรวจสอบส่วนผสม
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารแปรรูปหรืออาหารที่มีสารเติมแต่ง
- ปรึกษาแพทย์หากสงสัยว่าแพ้อาหารบางชนิด
3. ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผัก ผลไม้สด และโปรตีนจากธรรมชาติ
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน
- พักผ่อนให้เพียงพอ การนอนหลับที่เพียงพอช่วยลดความเครียดและฟื้นฟูร่างกาย
4. หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นภายนอก
- ใช้หน้ากากอนามัยเมื่อออกไปในพื้นที่ที่มีมลพิษสูง
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเคมี เช่น น้ำหอม หรือผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมรุนแรง
5. การจัดการกับความเครียด
- ใช้เทคนิคการผ่อนคลาย เช่น การทำสมาธิ หรือโยคะ
- จัดเวลาให้เหมาะสมระหว่างงานและการพักผ่อน
อาการภูมิแพ้ที่กำเริบอาจเกิดจากปัจจัยหลายอย่าง ตั้งแต่สารก่อภูมิแพ้ในอากาศและอาหาร ไปจนถึงความเครียดและสุขภาพร่างกายที่อ่อนแอ การป้องกันและดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง เช่น การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและสภาพแวดล้อม การดูแลสุขภาพให้แข็งแรง และการหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น จะช่วยลดความเสี่ยงของการกำเริบของอาการภูมิแพ้ได้