Epigenetic
การตรวจอายุทางชีวภาพ
การตรวจอายุทางชีวภาพด้วย “Epigenetic” เป็นการตรวจสอบสิ่งที่อยู่นอกเหนือจากยีนส์ที่เป็นกลไกในการกำหนดกระบวนการทำงานต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต รวมถึงการควบคุมกิจกรรม และการแสดงออกของยีน โดยการเปลี่ยนแปลงทาง Epigenetic เป็นการเปลี่ยนแปลงในระดับ DNA ที่ช่วยควบคุมเปิด หรือปิดของยีน ซึ่งส่งผลต่อการเกิดโรคร้ายแรงในร่างกาย โดยสามารถเกิดขึ้นได้จากอิทธิพลที่หลากหลาย เช่น อาหารที่เรารับประทาน, รูปแบบการใช้ชีวิต (Lifestyle) เป็นต้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้สามารถส่งต่อผ่านพันธุกรรมไปสู่ลูกหลานได้
หลักการทำงานของ Epigenetic
การตรวจสอบ Epigenetic สามารถทำได้โดยการทดสอบผ่านตัวอย่างเลือดของผู้ทำการทดสอบ โดยเน้นการทดสอบไปที่ DNA Methylation ซึ่งคือการเปลี่ยนแปลงของ Epigenetic ที่ส่งผลต่อการแสดงออกของยีน และกระทบกับสุขภาพร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นความเสี่ยงของโรค หรือภาวะผิดปกติต่าง ๆ ซึ่งอยู่นอกเหนือจากการมุ่งเน้นตรวจสอบที่ลำดับของ DNA เพียงอย่างเดียว
ทำไมการตรวจสอบ Epigenetic จึงมีความสำคัญ?
การตรวจสอบความเปลี่ยนแปลงของ Epigenetic เป็นการตรวจสอบที่เหนือกว่าการทดสอบ DNA เนื่องจากสามารถทำให้ทราบได้ว่าเซลล์ภายในร่างกายควบคุมการทำงานของยีนอย่างไรบ้าง ซึ่งสิ่งเหล่านี้มีผลมาจากวีถีชีวิต สภาพแวดล้อม รวมถึงอาหารที่เรารับประทาน
นอกจากนี้ ยังสามารถทำให้เราทราบได้ว่าอายุทางชีวภาพของเราสูง หรือต่ำเพียงใด และบอกการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเพื่อการย้อนอายุชีวภาพให้สุขภาพร่างกายดีขึ้น รวมถึงลดความเสี่ยงต่อโรคต่าง ๆ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญต่อการชะลอความแก่ และเสื่อมของร่างกาย
สามารถตรวจสอบอะไรจาก Epigenetic ได้บ้าง?
- อายุทางชีวภาพ (Biological Age) เป็นอายุที่ต่างจากอายุตามปีเกิด โดยเป็นการวัดจากอวัยวะ และกระบวนการภายในร่างกายของเราว่ามีประสิทธิภาพการทำงานมากน้อยเพียงใด หากอายุทางชีวภาพมีจำนวนที่น้อยกว่าอายุตามปีเกิดสามารถบ่งบอกถึงวิถีชีวิต และสุขภาพที่ดีได้
- Dunedin Pace เป็นอัตราความแก่ชราทางชีวภาพต่อปีของเรา หากมีอัตราที่ต่ำกว่า 1 ต่อ 1 ปี จะส่งผลดีต่อสุขภาพร่างกาย
- อายุภูมิคุ้มกัน (Immune Age) สามารถทำให้เราทราบว่าระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของเรามีความแข็งแรงมากน้อยเพียงใด หากอายุภูมิคุ้มกันสูงเกินไปอาจบ่งบอกได้ว่าร่างกายเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยได้ง่าย
- ความยาวของเทโลเมียร์ (Telomere) เป็นการวัดความแก่ชราของเซลล์ ซึ่งบ่งบอกถึงความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง เช่น โรคความดันโลหิตสูง, โรคหลอดเลือดหัวใจ, โรคซึมเศร้า เป็นต้น นอกจากนี้ เทโลเมียร์ที่สั้นผิดปกติอาจเป็นสัญญาณของการเกิดมะเร็งอีกด้วย
- Mitotic Clock หรือค่าการหมุนเวียนของเซลล์ ซึ่งสามารถบ่งบอกถึงการทำงานในการทดแทนเซลล์ที่เสียหาย หรือเสื่อมสภาพในร่างกายของเซลล์ต้นกำเนิด (Stem Cell) เพราะฉะนั้น Mitotic Clock ที่สูงมากกว่าปกติจึงบ่งชี้ถึงการสูญเสียศักยภาพของสเต็มเซลล์
- การตอบสนองต่อการจำกัดแคลอรี (Caloric Restriction) เป็นการระบุการตอบสนองต่อการลดน้ำหนักส่วนบุคคลต่อการจำกัดแคลอรี ซึ่งมีส่วนช่วยสำคัญในการลดน้ำหนักสำหรับผู้ที่มีน้ำหนักเกิน
- ความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานชนิดที่ 2 โดยการวัดด้วย Epigenetic เป็นค่าที่ได้รับอิทธิพลจากปัจจัยอื่น เช่น ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม, วิถีการใช้ชีวิต ซึ่งส่งผลต่อความเสี่ยงของโรคเบาหวานทั้งสิ้น
ความแตกต่างระหว่างการตรวจยีน และ Epigenetic
| การตรวจยีน (Gene Test) | การตรวจ Epigenetic |
| เป็นการตรวจรหัสพันธุกรรม (DNA) | เป็นการตรวจสอบปัจจัยที่อยู่นอกเหนือจากรหัสพันธุกรรม ซึ่งส่งผลต่อการทำงานของยีน |
| บอกความบกพร่อง และความผิดปกติทางพันธุกรรม โดยอิงตามลักษณะทางพันธุกรรมที่ปรากฎ | บอกข้อมูลเชิงลึกว่าปัจจัยภายนอกต่าง ๆ เช่น วิถีชีวิต อาหาร ส่งผลต่อการแสดงออกของยีน และความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอย่างไร |
| ทำให้ทราบว่าร่างกายของเราเสี่ยงต่อการเกิดโรคใดบ้างผ่านทางการกลายพันธุ์ของยีน | ทำให้ทราบความเสี่ยงของโรคต่าง ๆ ผ่านการทดสอบแบบเจาะลึกภายในร่างกาย รวมถึงทราบวิธีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หรือทางเลือกป้องกันโรคเหล่านั้นอย่างเหมาะสมที่สุด |
การตรวจ Epigenetic เหมาะกับใคร?
- ผู้ที่ต้องการทำความเข้าใจกับสภาพร่างกายของตนเองให้มากขึ้น
- ผู้ที่ต้องการทราบอายุทางชีวภาพของตนเอง เพื่อการเสริมสร้างสุขภาพอย่างเหมาะสม
- ผู้ที่ต้องการลดน้ำหนัก
- ผู้ที่ต้องการทราบความเสี่ยงจากโรคเรื้อรังของตนเอง เช่น เบาหวาน
- ผู้ที่ต้องการปรับวิถีชีวิตเพื่อให้ตนเองมีสุขภาพดีขึ้น
- ผู้ที่ต้องการทราบความเสี่ยงต่าง ๆ ที่สามารถส่งต่อไปยังลูกหลานได้
- ผู้ที่ต้องการประเมิณการบำบัดร่างกายด้วยสเต็มเซลล์
ข้อดีในการตรวจ Epigenetic
- มีความสะดวก รวดเร็ว ไม่มีขั้นตอนที่ซับซ้อน
- สามารถตรวจซ้ำได้สำหรับผู้ที่ต้องการติดตามผลลัพธ์ของร่างกายตนเอง
- ได้ผลลัพธ์เกี่ยวกับสุขภาพเชิงลึกที่มีความแม่นยำ
- ทราบความเสี่ยงโรคตั้งแต่เนิ่น ๆ สามารถปรับวิถีชีวิตเพื่อขจัดความเสี่ยงได้อย่างเท่าทัน
ข้อจำกัดในการตรวจ Epigenetic
การทดสอบ Epigenetic เป็นวิธีที่ค่อนข้างสะดวก และทำให้ทราบถึงความแก่ชราของอายุชีวภาพ แต่อย่างไรก็ตาม การทดสอบนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ถูกต้อง และแม่นยำมากที่สุด
ประโยชน์ของการตรวจ Epigenetic
- อายุชีวภาพ อายุและสุขภาพเซลล์ เปรียบเทียบกับอายุจริง ดูร่องรอยแห่งวัยนับแต่อดีตจนปัจจุบัน
- อัตราเร่งของอายุ อัตราที่เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อความเสี่ยงต่อการเป็นโรคและเสียชีวิต
- อายุระบบภูมิคุ้มกัน ดูความสามารถของเซลล์ภูมิคุ้มกันในการป้องกันโรคต่างๆ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของระบบภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นได้จากโรคเรื้อรัง
- ตรวจความยาวของเทโลเมียร์ซึ่งแม่นยำกว่าวิธีดั้งเดิมถึงสองเท่า ซึ่งความยาวของเทโลเมียร์มีความสัมพันธ์กับโรคต่างๆ เช่น มะเร็ง โรคหลอดเลือดและหัวใจ และโรคอื่นๆ อันสืบเนื่องมาจากความชรา
- ตรวจศักยภาพของสเต็มเซลล์ในการซ่อมแซมฟื้นฟูร่างกาย ซึ่งเสต็มเซลล์ที่เหนื่อยล้าเป็นปัจจัยสำคัญทำให้เกิดความชราทางชีวภาพ
- ตรวจศักยภาพการควบคุมอาหารเพื่อการลดน้ำหนักส่วนเกิน ซึ่งช่วยออกแบบวิธีการลดน้ำหนักเฉพาะบุคคลได้
- ตรวจความเสี่ยงการเป็นเบาหวานชนิดที่สอง ตรวจก่อนเป็นโรค เพื่อดูแลสุขภาพ ปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ให้ห่างไกลโรค
ระยะเวลาในการตรวจ Epigenetic
ผู้เข้ารับบริการทำการทดสอบผ่านการเก็บตัวอย่างหยดเลือดแห้ง และรอผลตรวจประมาณ 4 สัปดาห์ เพื่อเข้ารับคำแนะนำการดูแลสุขภาพจากแพทย์ ในส่วนของผู้ที่ต้องการติดตามผลลัพธ์สามารถตรวจซ้ำอีกครั้งใน 6 เดือน เพื่อผลลัพธ์ที่มีความแม่นยำมากที่สุด
การตรวจสุขภาพเชิงลึกด้วย Epigenetic เป็นวิธีการที่สามารถทำให้ทราบถึงความเสี่ยงต่อโรคต่าง ๆ รวมถึงความแก่ชราทางอายุชีวภาพที่เป็นผลมาจากปัจจัยภายนอก เพราะฉะนั้นจึงทำให้สามารถทราบได้ว่าควรปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต หรือสภาพแวดล้อมอย่างไรให้มีสุขภาพที่ดีขึ้น และห่างไกลจากโรคเรื้อรังต่าง ๆ โดยทีมผู้เชี่ยวชาญของ V Precision Clinic พร้อมให้คำปรึกษา และคำแนะนำเกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมถึงวิธีการเสริมสร้างสุขภาพที่เหมาะสมกับร่างกายของผู้เข้ารับบริการทุกท่าน
Reference
ผู้คน และครอบครัว. (มิถุนายน 2560). อาหารค่ำของคุณยาย. Nestle.
https://www.nestle.co.th/th/stories/epigenetics-research-food-affect-health
MedlinePlus Trusted Health Information for You. (n.d.). What is epigenetics?.
Welala. (n.d.). MyTruHealth – Epigenetics Solution.
โปรแกรมอื่นๆ