เลขที่อนุมัติ ฆสพ.สบส. 7542/2565

ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อตับ

ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อตับ

ตับ เป็นอวัยวะเงียบที่ทำหน้าที่สำคัญที่สุดอวัยวะหนึ่งในร่างกาย ตั้งแต่ ล้างสารพิษ, เปลี่ยนอาหารเป็นพลังงาน, ควบคุมระดับไขมันและน้ำตาลในเลือด ไปจนถึงการสร้างโปรตีนบางชนิด แต่ในขณะเดียวกัน ตับก็เป็นอวัยวะที่ถูกมองข้าม และมักถูกทำร้ายจาก “พฤติกรรมที่เราทำเป็นประจำ” โดยไม่รู้ตัว การรู้เท่าทันปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อตับ คือกุญแจสำคัญในการป้องกันโรคตับและช่วยให้ระบบภายในทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ

1. การบริโภคแอลกอฮอล์

แอลกอฮอล์เป็นศัตรูอันดับหนึ่งของตับ เมื่อเข้าสู่ร่างกาย ตับต้องเร่งล้างพิษแอลกอฮอล์ออก ซึ่งหากบริโภคเป็นประจำจะทำให้เกิดการอักเสบของเซลล์ตับ และนำไปสู่ภาวะไขมันพอกตับ ตับอักเสบเรื้อรัง หรือแม้แต่ตับแข็ง

2. การใช้ยาบางชนิดในระยะยาว

ยาบางประเภท เช่น ยาแก้ปวดพาราเซตามอล ยาปฏิชีวนะ หรือสมุนไพรที่ไม่ได้มาตรฐาน อาจสร้างภาระให้ตับหากใช้ในปริมาณมากหรือใช้ต่อเนื่องโดยไม่ปรึกษาแพทย์ ทำให้ตับทำงานหนักและอาจเกิดภาวะตับอักเสบจากยาได้

3. อาหารไขมันสูง และน้ำตาลแฝง

การรับประทานอาหารประเภทของทอด ไขมันทรานส์ ขนมหวาน และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงเป็นประจำ ทำให้ตับเก็บสะสมไขมันมากเกินไป นำไปสู่ภาวะ ไขมันพอกตับที่ไม่เกิดจากแอลกอฮอล์ (NAFLD) ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อเบาหวานและโรคหัวใจ

4. มลภาวะและสารเคมีในชีวิตประจำวัน

ในชีวิตประจำวัน เราต้องสัมผัสสารเคมีต่าง ๆ เช่น ควันบุหรี่ ควันรถ สารเคมีในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด หรือยาฆ่าแมลง ซึ่งล้วนต้องผ่านการล้างพิษโดยตับ หากได้รับสะสมในปริมาณมากจะเป็นภาระต่อการทำงานของตับ

5. ความเครียดเรื้อรังและการนอนหลับไม่เพียงพอ

ความเครียดเรื้อรังมีผลต่อฮอร์โมนในร่างกาย ซึ่งอาจกระทบต่อการทำงานของตับ และลดประสิทธิภาพในการล้างสารพิษ รวมถึงหากพักผ่อนไม่เพียงพอ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ตับควรทำงาน (22.00 – 02.00 น.) ตับก็จะไม่สามารถฟื้นฟูตัวเองได้เต็มที่

แม้ ตับจะเป็นอวัยวะที่แข็งแรง และทำงานหนักโดยไม่มีเสียงบ่น แต่ก็ไม่อาจทนต่อพฤติกรรมทำร้ายแบบสะสมได้ตลอดไป การเข้าใจว่าพฤติกรรมใดคือ “ตัวการทำร้ายตับ” คือจุดเริ่มต้นของการดูแลสุขภาพอย่างแท้จริง เพราะเมื่อตับทำงานดี ระบบเผาผลาญ ฮอร์โมน และภูมิคุ้มกันของเราก็จะดีตามไปด้วย